De dreigende ondergang van online gok sponsoring in het Nederlandse voetbal

Het Nederlandse professionele voetballandschap maakt zich op voor een belangrijke financiële omwenteling. Vanaf juli 2025 wordt een landelijk verbod op online goksponsoring van kracht, waardoor een lucratieve inkomstenstroom voor bijna elke club in de Eredivisie en Eerste Divisie wegvalt. Deze beslissing, die voortkomt uit zorgen over probleemgokken, heeft een fel debat ontstond over de effectiviteit, eerlijkheid en de gevolgen op de lange termijn voor de sport. De verwachte financiële impact is duizelingwekkend en de sector worstelt met de vraag hoe om te gaan met deze uitdagende nieuwe realiteit.

Het verbod is niet zomaar een kleine aanpassing; het betekent een fundamentele verschuiving in het financiële model van veel Nederlandse voetbalclubs. De afgelopen jaren, sinds de legalisering van online gokken in Nederland in oktober 2021, hebben clubs steeds meer vertrouwd op sponsoring van online casino's en gokplatforms. Deze partnerschappen hebben gezorgd voor een essentiële financiële injectie, vooral voor kleinere clubs die niet beschikken over de substantiële inkomsten uit uitzendingen van de topteams. Het dreigende verbod heeft dan ook een schokgolf door de voetbalwereld gestuurd.

In deze blogpost gaan we dieper in op de details van het verbod, de financiële gevolgen voor Nederlandse voetbalclubs, de tegenstrijdige gegevens over gokverslaving en de mogelijke onbedoelde gevolgen van dit beleid. Verder gaan we in op de argumenten van degenen die geloven dat een meer genuanceerde aanpak, gericht op regulering in plaats van een regelrecht verbod, gunstiger zou zijn geweest. Tot slot bekijken we de bredere Europese context en de mogelijkheid van een meer uniforme aanpak van goksponsoring op het hele continent.

Het juridische landschap: Van legalisatie naar verbod

De huidige situatie wordt gekenmerkt door een scherpe ommekeer in het beleid. De legalisering van online gokken in oktober 2021 was bedoeld om de activiteit uit de schaduw te halen, waardoor betere regulering, consumentenbescherming en het genereren van belastinginkomsten mogelijk werden. De overheid wilde spelers wegleiden van ongereguleerde, illegale casino sites naar exploitanten met een vergunning en verantwoorde gokmaatregelen. De stap werd, althans in eerste instantie, toegejuicht als een succes in dit opzicht.

Er ontstond echter al snel bezorgdheid over de mogelijke toename van gokverslaving, vooral onder jongeren. De zichtbaarheid van online gokreclame, vooral tijdens sportevenementen, werd een belangrijk punt van kritiek. Critici voerden aan dat de constante blootstelling gokken normaliseerde en aantrekkelijker maakte, vooral voor kwetsbare personen. Daarom ging de overheid reclame aan banden leggen, met als hoogtepunt het aanstaande verbod op sponsoring.

Deze snelle verschuiving van legalisering naar verbod heeft veel mensen in de voetbalindustrie een overrompeld gevoel gegeven. Ze beweren dat ze niet voldoende gelegenheid hebben gekregen om met de overheid samen te werken aan een meer evenwichtige oplossing die de bezorgdheid over probleemgokken zou hebben weggenomen zonder een cruciale bron van inkomsten volledig te elimineren. Dit gebrek aan overleg heeft de wrok en frustratie binnen de voetbalwereld aangewakkerd.

Een klap van €70 miljoen voor het Nederlandse voetbal

De financiële gevolgen van het sponsorverbod zullen naar verwachting aanzienlijk zijn. Eredivisie CV, de organisatie die de belangen van Eredivisieclubs behartigt, schat een direct verlies van €40 miljoen aan sponsorinkomsten voor clubs, met nog eens €30 miljoen aan indirecte verliezen als gevolg van verminderde reclame-uitgaven door mediapartners. Deze gecombineerde klap van €70 miljoen betekent een aanzienlijke klap voor de financiële stabiliteit van veel clubs, vooral die buiten de hoogste regionen. Feyenoord is één van de weinige voetbalclubs die geen casino heeft als hoofdsponsor of shirtsponsor in de Eredivisie.

Voor kleinere clubs vormen sponsorinkomsten van online casino's vaak een aanzienlijk deel van hun totale budget. Deze fondsen worden gebruikt om de operationele kosten, spelerssalarissen, jeugd ontwikkelingsprogramma's en stadion onderhoud te dekken. Het verlies van deze inkomsten zal de clubs dwingen om moeilijke keuzes te maken, wat kan leiden tot minder investeringen in spelers, personeelsinkrimpingen en een daling van de algemene kwaliteit van de competitie. Kleinere clubs zouden ook naar retailers kunnen kijken, zoals FC Emmen samenwerkt met Easytoys of met een shop als mobiele-airco.nl.

De grotere clubs, die beter in staat zijn om de financiële schok op te vangen, zullen de gevolgen ook voelen. Ze kunnen gedwongen worden om alternatieve sponsordeals te zoeken, mogelijk uit minder lucratieve bronnen, of om de ticketprijzen te verhogen, wat een extra last legt op de fans. Het algehele effect zal zijn dat het financiële concurrentievermogen van het Nederlandse voetbal zal afnemen in vergelijking met andere Europese competities.

Het debat over gokverslaving: Tegenstrijdige gegevens en onzekerheden

De rechtvaardiging voor het sponsorverbod is grotendeels gebaseerd op zorgen over de toename van probleemgokken sinds de legalisering van online casino's. De gegevens over dit onderwerp zijn echter verre van sluitend, met tegenstrijdige rapporten die verschillende beelden schetsen. De Kansspelautoriteit meldde een toename in gokactiviteiten, wat niet verrassend is gezien de verschuiving van illegale naar legale markten.

De krant AD meldde een toename van 24% van mensen die behandeling zoeken voor gokverslaving in 2023, waarbij ze zich baseerde op gegevens van Stichting Informatievoorziening Zorg (IVZ). Ander onderzoek, zoals dat van het Landelijk Alcohol en Drugs Informatie Systeem (LADIS), liet echter een dramatische daling zien van het aantal mensen dat in 2022 behandeling zocht voor gokverslaving. Deze discrepantie benadrukt de complexiteit van het meten van probleemgokken en de uitdagingen bij het trekken van definitieve conclusies.

Het is cruciaal om te erkennen dat de legalisering van online gokken bedoeld was om de activiteit onder controle te brengen, niet noodzakelijk om het totale aantal gokkers te verminderen. De focus lag op het verschuiven van spelers van ongereguleerde sites naar exploitanten met een vergunning en verantwoorde gokmaatregelen. De tegenstrijdige gegevens maken het moeilijk om te beoordelen of de legalisering daadwerkelijk heeft geleid tot een significante toename van probleemgokken, in plaats van het simpelweg zichtbaarder maken van bestaande gokactiviteiten.

De reactie van de voetbalindustrie: Frustratie en roep om een evenwichtige aanpak

De Nederlandse voetbalorganisaties, waaronder de KNVB, Eredivisie CV, Coöperatie Eerste Divisie en de FBO (Federatie Betaald Voetbal Organisaties), hebben hun grote frustratie geuit over het verbod en het gebrek aan overleg met de overheid. Ze stellen dat ze proactief bezig waren met het ontwikkelen van een zelfregulerend kader om de zichtbaarheid van goksponsoring te beperken en verantwoord gokken te promoten.

Deze organisaties geloven dat een evenwichtigere aanpak, met strengere regels voor reclame en sponsoring in plaats van een algeheel verbod, effectiever zou zijn geweest om de bezorgdheid over probleemgokken aan te pakken en tegelijkertijd een vitale inkomstenstroom voor clubs te behouden. Ze vinden dat ze niet de kans hebben gekregen om hun voorstellen te presenteren en een constructieve dialoog aan te gaan met beleidsmakers.

De frustratie van de voetbalindustrie wordt versterkt door de perceptie dat dit onderdeel is van een breder patroon van overheidsingrijpen in verschillende sectoren zonder voldoende overleg of overweging van de gevolgen. Zij stellen dat het verbod uiteindelijk het Nederlandse voetbal zal schaden, het minder concurrerend zal maken en mogelijk gokactiviteiten terug zal drijven naar de ongereguleerde, illegale markt.

De gevolgen voor het concurrentievermogen: Achterop raken in Europa?

Het sponsorverbod zal waarschijnlijk een grote invloed hebben op de concurrentiepositie van het Nederlandse voetbal op het Europese toneel. Nederlandse clubs hebben nu al moeite om financieel te concurreren met teams uit grotere competities, zoals de Engelse Premier League, La Liga en de Bundesliga. Het verlies van inkomsten uit goksponsoring zal deze kloof verder vergroten.

De Eredivisie CV streeft ernaar dat de Nederlandse competitie de zesde plaats in Europa blijft innemen. De financiële beperkingen die door het verbod worden opgelegd, kunnen deze ambitie echter in gevaar brengen, wat mogelijk leidt tot een daling van de ranglijst van de competitie en een afname van het aantal Nederlandse clubs dat zich kwalificeert voor lucratieve Europese competities.